اين مؤسسه كه ارتباط تنگاتنگي با خانواده‌هاي انگليسي دارد براي تكميل كردن گزارش خود 17فاكتور ازجمله ميزان آلودگي هوا، ترافيك، وضعيت حمل‌ونقل عمومي، سرانه بهره‌مندي شهروندان از فضاهاي سبز، وضعيت مالي شهروندان ازجمله ميزان بدهي آنها به دستگاه‌هاي دولتي، سلامت جسمي و روحي و ساعاتي كه شهروندان از نور خورشيد در هرسال بهره مي‌برند در 500نقطه مختلف از جهان را مورد ارزيابي قرار داده است. در اين بين 4شهر از آلمان و چند شهر از كشورهاي همسايه آن بهترين رده‌ها را از نظر كم‌استرس بودن مردم به‌دست آورده‌اند. از آسيا نيز 7شهر در ميان پراسترس‌ترين‌ها قرار گرفته‌اند.
تهران نيز رتبه ششم را از نظر پراسترس‌ترين شهرها دارد. براي اينكه ببينيم چه شده كه تهران تا اين مقدار پراسترس شناخته مي‌شود با دكتر محمدجواد حق‌شناس، رئيس كميسيون فرهنگي- اجتماعي شوراي شهر تهران گفت‌وگو كرده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد.
- آيا مي‌توان گزارشي را كه درخصوص ميزان استرس در شهرها منتشر شده، قابل استناد دانست؟
اين مؤسسه براي تكميل گزارش خود، بسياري از عوامل را به‌طور دقيق مورد ارزيابي قرار مي‌دهد اما نكته اينجاست كه در مورد برخي از كشورها ازجمله كشورهاي خاورميانه برخي بررسي‌ها از راه دور انجام مي‌شود و اطلاعات دقيقي تهيه نمي‌شود و ميزان خطا بالا مي‌رود. از طرف ديگر امكان دارد كه در تهيه اين گزارش‌ها شرايط سياسي منطقه و حتي غرض‌ورزي‌هايي در ميان باشد. با اين حال، چنين گزارش‌هايي روي بررسي اجتماعي ما متأسفانه تا حدي صحه مي‌گذارد كه ميزان استرس در ميان پايتخت‌نشينان بالاست و بايد براي كاهش آن دست به‌كار شد.
- به‌نظر شما اصلي‌ترين عواملي كه سبب شده تا استرس در بين مردم تهران تا اين حد بالا برود چيست؟
ببينيد تهراني‌ها در روز عوامل مختلفي را تجربه مي‌كنند كه سطح استرس را در آنها بالا مي‌برد. برخي از شهروندان استرس را از سطح شهر و جامعه به داخل خانه مي‌برند و برخي ديگر وضعيت پراسترس خانواده را به جامعه منتقل مي‌كنند و برخي ديگر توامان. در اين بين مي‌توان ترافيك و در نتيجه آن، اتلاف وقت شهروندان و آلودگي هوا را يكي از مهم‌ترين عوامل دانست.
زماني كه ما بسياري از روزهاي زمستان را با شاخص اضطرار آلودگي هوا سپري مي‌كنيم و در روزهاي وارونگي دما، شرايط براي تنفس سخت مي‌شود و وضعيت عادي براي كار، تحصيل و ورزش برقرار نيست، خب به هرحال بايد انتظار افزايش استرس را هم داشته باشيم.
پژوهش‌ها اثبات كرده كه آلودگي هوا نه‌تنها سلامت جسم بلكه سلامت روحي را نيز تحت‌تأثير قرار مي‌دهد.
به علاوه مشكلاتي مثل نبود امنيت براي پياده‌ها به‌خاطر اينكه طي يك‌دهه و نيم اخير شهر با رويكرد خودرومحوري اداره شده نيز سبب مي‌شود تا به افزايش استرس شهروندان دامن زده شود. دعواهايي كه بعضا بر سر يك جاي پارك خودرو شكل مي‌گيرد نشانه همين موضوع است.
- چه كارهايي بايد انجام داد؟
بدون شك با توجه به مشكلات مطرح شده بخشي از مسئوليت به مديريت شهري برمي‌گردد. شهروندان از مسئولان در درجه نخست امنيت را انتظار دارند. اگر براي امنيت 2ستون درنظر بگيريم قطعا يك ستون آن امنيت رواني است كه با برقراري‌اش مردم احساس آرامش مي‌كنند.
وقتي ما به شاخص‌هاي امنيت رواني نگاه مي‌كنيم، استرس در صدر اين شاخص‌ها قرار دارد. اينكه تهران به‌عنوان ششمين شهر پراسترس دنيا معرفي شده، اصلا خوب نيست و بايد هركاري كه مي‌توان انجام داد تا از يك‌سو آرامش را به شهروندان بازگرداند و از سوي ديگر باعث نشاط آنها شد. با برنامه‌ريزي مي‌توان از روانپزشكان و مشاوران خانواده خواست در اين رابطه به شهرداري كمك كنند.
شهروندان بايد در محيط‌هاي فرهنگي- آموزشي مناسبي قرار بگيرند كه هم تكنيك‌هاي كاهش استرس را ياد بگيرند و هم جاي تنش‌هاي موجود را با موضوعات ديگر پر كنند. استفاده از عناصر زيبايي در شهر نيز بايد دنبال شود. رنگ، سازه‌هايي كه با ذات بشر همخواني دارد، توسعه فضاهاي سبز و توجه به معماري و نما در ساخت‌وسازها مي‌تواند بسيار بيشتر از آنكه تصور مي‌شود، ياريگر باشد.
- به‌نظر شما مي‌توان خوشبين بود كه در كوتاه‌مدت شاخص‌هاي استرس تهراني‌ها تكان خورده و وضعيت بهبود يابد؟
به هرحال اين احتياج به برنامه‌ريزي دارد؛ حتي ما بايد در برنامه‌هاي پنج ساله اين موضوع را مورد توجه قرار دهيم. اما اگر مسئولان به‌ويژه مديران وزارت بهداشت پاي كار بيايند، مي‌توان اميدوار بود كه در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت نتايج خوبي حاصل شود.
نظر شما